Ostatnie dwa tygodnie w świecie kinematografii upłynęły pod znakiem emocji i wielkich wydarzeń, które rozegrały się na Lazurowym Wybrzeżu. W dniach 13–24 maja we francuskiej stolicy kina – Cannes – odbywał się najważniejszy Festiwal Filmowy w Europie. Ponieważ Gala Zamknięcia 78. edycji Festiwalu Filmowego w Cannes już za nami, postaram się pokrótce przybliżyć dzieła, które w tym roku szczególnie przypadły do gustu jury.
78 lat Cannes
Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Cannes odbywał się w 2025 roku po raz 78. Podczas tegorocznej edycji, przez ekrany sal kinowych Palais des Festivals et des Congrès przewinęło się mnóstwo fenomenalnych produkcji. Niektóre zaskakiwały niesamowitymi ujęciami, inne głębokimi tematami społecznymi, jeszcze inne – gwiazdorską obsadą. Wśród wszystkich tych filmów były takie, które szybko zjednały sobie widownię i z miejsca stały się faworytami do konkursu głównego i nie tylko.
Zagorzali fani Festiwalu Filmowego w Cannes, ale też i wszyscy Ci, których zainteresowała selekcja tegorocznej edycji, obstawiali – która produkcja dostanie Złotą Palmę, która najdłuższe oklaski, kto okaże się faworytem jury. A jury w tym roku nie było przypadkowe. Pod przewodnictwem Juliette Binoche zasiedli bowiem Halle Berry, Payal Kapadia, Alba Rohrwacher, Leïla Slimani, Dieudo Hamadi, Hong Sang-soo, Carlos Reygadas i Jeremy Strong. W zeszłym roku, jurorzy z Gretą Gerwig na czele, Złotą Palmę przyznali Anorze Seana Bakera. W tym roku, spośród 22 produkcji, jako zwycięzca konkursu głównego 78. Festiwalu Filmowego w Cannes, zapamiętany zostanie Un simple accident Jafara Panahiego.
Cannes – wygrana Un simple accident
„Coś, co zaczyna się jako drobny wypadek, uruchamia serię narastających konsekwencji”. W ten, lakoniczny, aczkolwiek wystarczający sposób opisany zostaje na oficjalnej stronie Festiwalu Filmowego w Cannes Un simple accident. Jest to film polityczny i głęboko poruszający, zahaczający o temat moralnej odpowiedzialności i poczucia winy. Nakręcony został w Iranie, ale potajemnie, bez zgody władz. Sam Panahi, znany ze sprzeciwiania się polityce Republiki Islamskiej, był wielokrotnie więziony w rodzinnym państwie i ma oficjalny zakaz kręcenia filmów w Iranie. Koprodukcja irańsko-francusko-luksemburska stanowi więc nie tylko dzieło o mocnym przesłaniu. Jest ona także aktem odwagi artystycznej i obywatelskiego nieposłuszeństwa – wyrazem sprzeciwu wobec cenzury i opresyjnego systemu. Un simple accident to film, który nie tylko opowiada o moralnych dylematach jednostki, ale sam w sobie staje się manifestem wolności twórczej i świadectwem siły kina jako narzędzia oporu.
Wygrana Jafara Panahiego jest swego rodzaju ewenementem. Reżyser ma już bowiem na swoim koncie Złotego Niedźwiedzia za film Taxi-Teheran, a także Złotego Lwa za Krąg. Obecnie jest on więc jednym z niewielu reżyserów, którym udało się wygrać na wszystkich trzech najważniejszych europejskich festiwalach filmowych. Zwycięstwo Un simple accident jest także sukcesem dla studia Neon – dystrybutora produkcji. Jest to bowiem szósty z rzędu zdobywca Złotej Palmy, którego reprezentuje właśnie Neon.
Nie tylko Złotą Palmą Cannes żyje
Choć reprezentatywne dla Festiwalu Filmowego w Cannes, Palme d’or nie jest jedynym wyróżnieniem przyznawanym podczas tego prestiżowego wydarzenia. Nagrodę Grand Prix przyznano Sentimental Value w reż. Joachima Triera. Był to zdecydowanie jeden z najmocniejszych zawodników tegorocznej edycji oraz fawort wielu widzów i krytyków. Muzykę do tej produkcji napisała pochodząca z Gdańska – Hania Rani. Film nagrodzony został także 19-minutową owacją na stojąco. Co ciekawe, w historii festiwalu tylko dwa filmy były oklaskiwane dłużej: Fahrenheit 9/11 (2002) i Labirynt Fauna (2006).
Jury miało w tym roku twardy orzech do zgryzienia. Można to stwierdzić po ex aequo jeśli chodzi o Nagrodę Jury, a także po tym, że dodano Nagrodę Specjalną 78. edycji Festiwalu. Nagroda Jury powędrowała mianowicie do Sirât w reż. Ólivera Laxe i do Sound of Falling, reż. Mascha Schilinski. Nagrodę Specjalną otrzymał natomiast Bi Gan za film Kuang ye shi dai. Mimo iż faworytką i najczęściej obstawianą zdobywczyni nagrody za najlepszy występ kobiecy była Jennifer Lawrence, wygrała dopiero rozpoczynająca swoją przygodę z aktorstwem – Nadia Melliti.
Dokładny spis nagród i zwycięzców tegorocznej, 78. edycji Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Cannes, możecie znaleźć poniżej.
In Competition – Filmy fabularne
Złota Palma (Palme d’Or): Un simple accident, reż. Jafar Panahi
Grand Prix: Affeksjonsverdi (Sentimental Value), reż. Joachim Trier
Nagroda Jury (ex aequo): Sirât, reż. Oliver Laxe
Nagroda Jury (ex aequo): Sound of Falling, reż. Mascha Schilinski
Najlepszy reżyser: O Agente Secreto (The Secret Agent), Kleber Mendonça Filho
Najlepszy scenariusz: Jeunes Mères, Jean-Pierre Dardenne & Luc Dardenne
Najlepsza aktorka: La Petite Dernière, Nadia Melliti
Najlepszy aktor: O Agente Secreto (The Secret Agent), Wagner Moura
Nagroda Specjalna: Kuang Ye Shi Dai (Resurrection), reż. Bi Gan
Filmy krótkometrażowe
Złota Palma za krótki metraż: I’m Glad You’re Dead Now, reż. Tawfeek Barhom
Wyróżnienie specjalne (krótki metraż): Ali, reż. Adnan Al Rajeev
Un Certain Regard
Nagroda główna Un Certain Regard: La Misteriosa Mirada del Flamenco (The Mysterious Gaze of the Flamingo), reż. Diego Céspedes
Nagroda Jury: Un Poeta (A Poet), reż. Simón Mesa Soto
Najlepszy reżyser: Once Upon a Time in Gaza, Tarzan Nasser & Arab Nasser
Najlepszy aktor: Urchin, reż. Frank Dillane
Najlepsza aktorka: O Riso e a Faca, Cleo Diára
Najlepszy scenariusz: Pillion, Harry Lighton
Caméra d’Or
Caméra d’Or: The President’s Cake, reż. Hasan Hadi
Wyróżnienie specjalne: My Father’s Shadow, reż. Akinola Davies Jr
Po więcej ciekawych tekstów ze świata kultury zapraszamy tutaj – meteor.amu.edu.pl/programy/kultura
