Gdy słyszysz słowo SZKOŁA pewnie odczuwasz mały powiew grozy. Gdy jeszcze doda się do tege przymiotnik LETNIA brzmi to jak oksymoron. Ale tak! Istnieje Letnia Szkoła Młodych Pedagogów i nie ma nic wspólnego ze standardem szkolnym, jaki jest znany od lat. W poniższej rozmowie z prof. dr hab. Marią Czerepaniak-Walczak, kierowniczką LSMP możesz dowiedzieć się więcej o tej nietypowej szkole.
Czym jest Letnia Szkoła Młodych Pedagogów i w jakiej formie odbędzie się w tym roku?
Letnia Szkoła jest doroczną formą doskonalenia metodologicznego i merytorycznego młodych badaczek/badaczy, osób na początku swojej drogi naukowej. Uczenia się bycia badaczką/-em i popularyzatorką/-em odkryć nauki. Jest miejscem (i czasem) aktualizowania i poszerzania swojej wiedzy i umiejętności w bezpośrednich interakcjach z rówieśnikami oraz z wybitnymi naukowczyniami/naukowcami, które/którzy, poza prowadzeniem wykładów, seminariów i warsztatów, są mentorkami/mentorami w indywidualnych problemach i projektach badawczych.
Jej organizatorem jest KNP PAN przy zaangażowanym współudziale uczelni, która w danym roku podejmuje się bycia gospodarzem Letniej Szkoły, przyjmując na siebie zadania związane z zapewnieniem miejsca i środków niezbędnych dla realizacji planu i programu Szkoły.
LSMP ma też cechy greckiej schole – miejsca oddawania się wartościowym i osobiście ważnym aktywnościom w czasie wolnym od obowiązków zawodowych.
Dlatego odbywa się w oderwaniu od codziennych zajęć uczelnianych. To spokojne, wolne od napięć, stresów uczenie się, odkrywanie nowych problemów naukowych i dróg ich rozwiązywania. Nie chodzi tu o pracę i produktywność, jak we współczesnej idei szkoły, ale o filozofię, kontemplację i poszukiwanie prawdy w towarzystwie osób przyjaźnie i życzliwie nastawionych wobec prawdy i wobec siebie nawzajem. Odbywa się to w atmosferze wzajemnego zaufania i uczenia się siebie w interakcjach z pozostałymi osobami, środowiskiem naturalnym i materialnymi elementami miejsc odbywania spotkań. Towarzyszą temu takie przyjemności jak: dysputy, sztuka, muzyka, a także na uczenie się nowych rzeczy, odkrywanie nowych obszarów zainteresowań i wyzwań.
Jest miejscem i czasem integracji środowiska naukowego, nawiązywania trwałych przyjaźni nie tylko rówieśniczych, ale także z mistrzyniami/mistrzami. Są to przyjaźnie trwające wiele lat. Powstaje wspólnota wykraczająca poza czas i miejsce odbywania Szkoły.
Taka idea Letniej Szkoły Młodych Pedagogów jest konsekwentnie realizowana już czwartą dekadę. Na szczególne podkreślenie zasługuje to, że wiele osób uczestniczących w Szkole zmienia swoje role pełnione w niej. Te/ci, które/którzy były/byli początkującymi badaczkami/badaczami „dorośli” do kolejnych stopni naukowych i tytułu naukowego, do pełnienia odpowiedzialnych funkcji w strukturach akademickich. Są teraz mistrzyniami/mistrzami, a kolejne pokolenia podążają ich śladem. Przykładem osoby, która przeszła tę drogę, jest, między innymi, Pani Dziekan WSE UAM prof. dr hab. Agnieszka Cybal-Michalska, Gospodyni tegorocznej LSMP.
Ważną cechą LSMP jest to, że jej działanie wykracza poza czas i miejsce formalnej organizacji, poza tydzień bycia ze sobą 24/7. Jej funkcjonowanie trwa cały rok, a właściwie wiele lat. Składa się na przygotowanie merytoryczne i logistyczne kolejnej Szkoły, konsultacje z osobami, które przygotowują się do uczestniczenia w niej – zarówno z Młodymi jak i z Mistrzyniami/Mistrzami, przygotowywanie szczegółowego programu, rozkładu zajęć na tydzień, w którym odbywa się Szkoła, a następnie przygotowywanie publikacji, która jest „materialnym” efektem rocznych prac. Przez cały rok uczestniczki i uczestnicy LSMP korzystają z Międzyszkolnika – platformy wymiany informacji o ważnych wydarzeniach naukowych i osobistych. W bazie Międzyszkolnika jest około 2000 osób.
LSMP nosi imię osoby, która przez ponad ćwierćwiecze kierowała Szkoła, konstruowała jej profil naukowy i społeczny – prof. dr hab. Marii Dudzikowej, związanej przez wiele lat ze środowiskiem akademickim UAM.
Czy pandemia wpłynęła na organizację kilkudniowego wydarzenia?
Tak. Tegoroczna edycja jest realizacją programu przygotowanego na rok 2020. Poza tym, skutkiem pandemii jest ograniczona liczba osób stacjonarnie uczestniczących w Szkole oraz krótkie pobyty mistrzyń/mistrzów. Gospodarze Szkoły przygotowali możliwość uczestniczenia zdalnego, ale wskazana wyżej specyfika Szkoły jako czasu i miejsca bezpośrednich interakcji, bycia ze sobą, atmosfera schole, powstrzymała wiele osób przed uczestniczeniem w niej.
Do jakich odbiorców skierowana jest Letnia Szkoła Młodych Pedagogów? Czy tylko pedagodzy mogą wziąć w niej udział?
LSMP jest adresowana głównie do osób na wczesnym etapie kariery badawczej, to znaczy do uczestniczek i uczestników szkół doktorskich i asystentów. Jest także adresowana do osób z doktoratem, które przygotowują się do uzyskania kolejnego stopnia naukowego.
Tak, jak grono wykładowczyń i wykładowców Szkoła jest interdyscyplinarne, tak i oferta programowa adresowana jest do osób z innych dyscyplin oraz innych dziedzin nauki. Uczestniczenie osób spoza pedagogiki nie jest powszechne, ale ich obecność znacząco wzbogaca to, co dzieje się w czasie Szkoły.
Jaka problematyka będzie poruszana podczas spotkań?
XXXIV Letnia Szkoła Młodych Pedagogów odbywa się na temat: Pedagogika w Uniwersytecie. Konteksty – Koncepcje – Praktyki.
Program obejmuje uszczegółowienie tej problematyki w świetle różnych teorii naukowych oraz przykładów praktyk pedagogicznych, między innymi wokół takich pytań, jak:
1) Uniwersytet – Jaki (nie) jest? Jaki (nie) może być? Jaki być (nie) powinien? Jak go badać i o nim pisać?
2) O tożsamości podmiotów w uniwersytecie – interakcje społeczne, edukacyjne i badawcze w szkole wyższej?
3) Pedagogika i pedagogia funkcjonowania uniwersytetu i w uniwersytecie, czyli jak analizować, interpretować i opisywać sceny i zdarzenia z życia akademickiej codzienności?
Nie unikniemy rozmów o bieżących i długotrwałych skutkach pandemii, zarówno w kontekście pracy naukowej jak i życia osobistego.
Gdzie można śledzić działalność związaną z wydarzeniem?
Bieżące informacje o LSMP można znaleźć na stronie domowej WSE UAM (http://lsmp34.amu.edu.pl/) oraz na Fb i w Międzyszkolniku.
Idea, tradycje, wspomnienia uczestniczek i uczestników, historia LSMP są opisane w corocznych sprawozdaniach publikowanych na łamach Rocznika Pedagogicznego oraz dwóch publikacjach jubileuszowych wydanych z okazji XXV–lecia oraz XXX–lecia Szkoły, tj.
- Naukowa wspólnota uczących się: XXX-lecie Letniej Szkoły Pedagogów przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN, (red.) Ewa Bochno, Alicja Korzeniecka-Bondar.- Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2016, s.535
- O budowaniu kapitału ludzkiego i społecznego w środowisku naukowym: 25-lecie Letniej Szkoły Młodych Pedagogów przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN, (red.) Ewa Bochno, Alicja Korzeniecka-Bondar.- Lublin: Wydaw. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2011, s. 314.
Katarzyna Idzik
