Wczoraj, 7 sierpnia 2023 roku, media obiegła smutna wiadomość. W wieku 87 lat zmarł amerykański reżyser, producent filmowy i scenarzysta – William Friedkin. Twórca miał na swoim koncie takie dzieła jak Egzorcysta, Francuski Łącznik czy Cena Strachu.
William Friedkin – ostatnia premiera
William Friedkin, reżyser znany przede wszystkim z oscarowego kryminału Francuski Łącznik i kultowego filmu grozy – Egzorcysta – zmarł w ten poniedziałek w Los Angeles. Śmierć 87-letniego artysty potwierdził przyjaciel żony Friedkina, dziekan Chapman University – Stephen Galloway. Friedkin swoją karierę rozpoczął od tworzenia filmów dokumentalnych na początku lat 60. XX wieku, a jego ostatnia produkcja – The Caine Mutiny Court-Martial – wciąż czeka na premierę. Niestety, reżyser już jej nie doczeka.
Francuski Łącznik (1971)
Prawdziwa kariera Williama Friedkina rozpoczęła się w 1971 roku, gdy premierę miał jeden z jego najważniejszych filmów – Francuski Łącznik. Dreszczowiec z Gene Hackmanem w roli głównej zdobył aż pięć Oscarów, w tym za najlepszy film. Produkcja odznaczała się niesamowitą dynamiką i poruszała niejednoznaczne dylematy moralne. Nakręcony w stylu dokumentalnym kryminał zawiera także jedną z najpopularniejszych scen pościgów samochodowych w dziejach kina. Francuski Łącznik uznaje się powszechnie za jeden z pierwowzorów gatunku kryminału policyjnego.
Egzorcysta (1973)
Największy sukces Williamowi Friedkinowi przyniósł jednak rok 1973, w którym to światło dzienne ujrzał Egzorcysta. Horror o zjawiskach paranormalnych zrobił ogromną furorę na świecie i poza wieloma kontrowersjami zarobił także 500 milionów dolarów. W ten sposób Friedkin przyczynił się do zapoczątkowania ery blockbusterów. Co więcej, Egzorcysta zapewnił twórcy kolejną nominację do Oscara za najlepszego reżysera. Brutalny i przerażający film o opętaniu 12-letniej dziewczynki (Linda Blair) do dziś pozostaje przykładem i najlepszą produkcją w swoim gatunku. Podobnie jak Francuski Łącznik, Egzorcysta przyczynił się do rozwoju kinematografii w ogromnym i zasługującym na uwagę stopniu.
William Friedkin – człowiek, który zmienił kino
Twórca Egzorcysty należał do pokolenia filmowców ściśle utożsamianych z ruchem „Nowe Hollywood”. Przewrotni, prowokacyjni i nieokiełznani twórcy, którzy dążyli do zreformowania Hollywood lat 60. XX wieku. Poza swoimi dwoma hitami – Egzorcysta i Francuski Łącznik – Friedkin wyreżyserował jeszcze kilka innych ambitnych, choć nie aż tak znaczących filmów. Dużo udzielał się także w gatunkach telewizyjnych, serialach i dokumentach, których swego czasu wyprodukował około 2000.
„Paradoks Williama Friedkina polega na tym, że nakręcił tylko dwa naprawdę dobre filmy: „Francuski łącznik” i „Egzorcysta”. Są inne, które są interesujące, ale mają głębokie wady. Ale te dwa filmy miały ogromny wpływ”.
Peter Biskind
William Friedkin zapamiętany został jako jeden z najbardziej wpływowych ludzi kina, który otworzył przed nami nowe ścieżki. Zawdzięczamy mu nie tylko dwa kultowe dzieła, ale i przede wszystkim znaczące i rewolucyjne zmiany, które rozwinęły sztukę filmową i pozwoliły jej wznieść się na wyżyny.
Po więcej ciekawych tekstów ze świata kultury zapraszamy tutaj – meteor.amu.edu.pl/programy/kultura
