Już w ten czwartek (22.04) rozpocznie się 4. edycja Poznańskiego Festiwalu Sztuki Komiksowej, który potrwa aż do niedzieli. Z tej okazji postanowiłam porozmawiać z dr. Michałem Traczykiem – kierownikiem Pracowni Komiksu Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu, współzałożycielem i Członkiem Zarządu Fundacji Instytut Kultury Popularnej, redaktorem naczelnym „Zeszytów Komiksowych” – o kulisach organizacji tego wydarzenia, a także o tym, co czeka uczestników.
Przed nami już 4. edycja Poznańskiego Festiwalu Sztuki Komiksowej. Łączy ze sobą popkulturę z nauką. Skąd wziął się pomysł na stworzenie takiego wydarzenia?
Poznański Festiwal Sztuki komiksowej wyrósł z Dnia Darmowego komiksu, który Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu organizowała od 2014 roku. Celem była promocja samego komiksu – jako gatunku artystycznego wciąż w naszym kraju niedocenianego – oraz utworzonej kilka lat wcześniej kolekcji komiksów, która dziś jest największym tego typu instytucjonalnym zbiorem w polskich bibliotekach. Liczy obecnie ponad 18 tysięcy woluminów, zgromadzonych w Czytelni Komiksów i Gazet NOVA. A, jako że Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu jest książnicą naukową, w której nie tylko gromadzimy, ale też opracowujemy i badamy komiksy, festiwalowe połączenie popkultury z nauką było oczywistością.
W zeszłym roku pandemia przeszkodziła w organizacji festiwalu w przewidzianym wcześniej terminie. Niestety również tegoroczna edycja wydarzenia odbywa się w czasach pandemicznych. Uda się przeprowadzić część elementów imprezy w formie fizycznej, czy niestety całe wydarzenie odbędzie się online?
Niestety pandemia krzyżuje nie tylko nasze plany. W związku z obowiązującymi obostrzeniami festiwal odbędzie się w formule wypracowanej w zeszłym roku (wówczas odbył się w październiku i nie był tak rozbudowany, jak zbliżająca się edycja). Oznacza to, że większość wydarzeń festiwalowych odbędzie się online (konferencja, prelekcje i spotkania autorskie), ale część zorganizujemy w tradycyjny sposób (choć z ograniczeniami) – warsztaty i wystawy przynajmniej częściowo będą dostępne dla odwiedzających. Dla tych wszystkich, którzy nie pojawią się w Poznaniu, szykujemy jednak materiały filmowe, które pozwolą co nieco zobaczyć.
Nie byłoby Festiwalu bez komiksów w formie fizycznej. W zeszłym roku na pierwszy plan wysuwały się wydania z Czech i Łotwy. Tegoroczna edycja skupiła się na komiksie portugalskim. Jest jakiś schemat wybierania kraju, z którego w danym roku zostaną przedstawione komiksy?
Przyjęliśmy zasadę, że każda kolejna edycja będzie miała swojego gościa honorowego. W 2019 roku była to Rumunia, w zeszłym roku Czechy, w tym będzie Portugalia. Rozglądamy się uważnie i staramy wybierać takie kraje, o których wciąż nie wiemy za dużo i których prezentacja poszerza naszą wiedzę o komiksie europejskim. Ale komiksy artystów zagranicznych to tylko część publikacji, które przygotowujemy co roku dla uczestników festiwalu. Pulę uzupełniają polscy twórcy, zarówno ci znani, jak i młodzi, dopiero zaczynający swoją przygodę z komiksem.
Wszystkie komiksy będzie można otrzymać za darmo podczas Festiwalu. Czy został przewidziany jakiś specjalny sposób dystrybucji, zważywszy na sytuację pandemiczną?
Sposób na rozdanie komiksów wymyśliliśmy i przetestowaliśmy w zeszłym roku. Jest bardzo prosty: do każdej transmisji festiwalowej jest przypisany jakiś konkretny tytuł, żeby go zdobyć, wystarczy zostawić komentarz pod transmisją. Po zakończeniu imprezy wszystko podliczamy i rozsyłamy do zainteresowanych.
W czasie Festiwalu odbędzie się konferencja naukowa pt. „Religie w komiksach”. Jest to dosyć niespotykane połączenie. Dlaczego organizatorzy postawili akurat na taki temat?
Wbrew pozorom aż tak niespotykane połączenie to to nie jest, choć nadal wymaga szerszego rozpoznania. Pokrótce rzecz ujmując – religie przenikają komiksy na różne sposoby, a i religie nie stronią od komiksów. Staramy się, aby tematy naszych konferencji były ciekawe i stanowiły wyzwanie dla ludzi zajmujących się naukowo historiami obrazkowymi.
Organizowane są również warsztaty dla uczestników. Czy mógłby Pan coś więcej o nich opowiedzieć?
Skoro zajmujemy się promowaniem komiksu, to jednym z najlepszych sposobów są działania praktyczne. Warsztaty stwarzają możliwość spróbowania się z komiksem, poćwiczenia pod okiem doświadczonych twórców, podpatrzenia technik, pokazania swoich prac. No i dają szansę na zabawę. Co roku zapraszamy twórców komiksowych (tym razem warsztaty poprowadzą Edyta Bystroń i Hubert Ronek), od dwóch lat staramy się też poszerzyć tę ofertę o zajęcia z pracownikami Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu, jednak na razie pandemia skutecznie torpeduje nasz plany. Jednak nie poddajemy się, przygotowując pokazy technik, które podczas tych warsztatów miały być testowane – do zobaczenia online.
Festiwal to nie tylko rozrywka, ale także nauka. Jakie tematy zostaną poruszone na panelach wykładowych?
Właściwie tematy poruszane w prelekcjach dotyczą wszystkich możliwych aspektów funkcjonowania komiksu w szeroko pojętej kulturze. Jednak nieprawdą byłoby, gdybym powiedział, że nie próbujemy tego jakoś okiełznać. Dlatego dzielimy prelekcje na bloki: kobiecy, superbohaterski i w tym roku również mangowy, zostawiając też trochę miejsca dla wystąpień, które nie wpisują się w wymienione bloki.
Nie byłoby takiej imprezy bez gości specjalnych, w tym przypadku twórców komiksowych. Kogo będzie można zobaczyć i posłuchać na spotkaniach?
W tym roku gościmy twórców z Portugalii: Rui Pimentel i David Campos to autorzy komiksów, które już się ukazały (Kassumai) bądź pojawią się na naszym rynku w niedalekiej przyszłości (Fado. Nocne historie). Gościmy też artystę z Norwegii – Andersa Kvammena, którego komiks Gimnazjum jest już u nas dostępny. No i Polaków – rysowniczki i rysowników: Annę Krztoń, Edytę Bystroń, Huberta Ronka, Łukasza Godlewskiego, Filipa Myszkowskiego, oraz działaczy i badaczy: Adama Ruska, Pawła Gąsowskiego, Pawła Timofiejuka, Bartłomieja Rabija i Jakuba Jankowskiego.
Wszystkie atrakcje, które oferuje Poznański Festiwal Sztuki Komiksowej, są darmowe. Czy każdy może wziąć udział w tym wydarzeniu? Jak zgłosić swoją chęć uczestnictwa w imprezie?
Festiwal jest dla wszystkich, bez ograniczeń. Nie ma biletów ani rejestracji, zapisywać się trzeba tylko na warsztaty (ze względu na limity miejsc). W związku z tym, że większość wydarzeń festiwalowych będzie transmitowana na Facebooku, dostęp do nich będzie jeszcze łatwiejszy. Co warto podkreślić – wszystkie przygotowane przez nas komiksy i ich dostawa są darmowe. Jest to możliwe przede wszystkim dzięki wsparciu finansowemu Urzędu Miasta Poznania i Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego.
Co powiedziałby Pan osobom, które nadal się wahają i nie potrafią zdecydować, czy wziąć udział w czwartej edycji Poznańskiego Festiwalu Sztuki Komiksowej?
Nie macie nic do stracenia. Można posłuchać ciekawych wystąpień, zobaczyć atrakcyjne wystawy, zdobyć kilkadziesiąt darmowych publikacji, a kto wie – może i zarazić miłością do komiksów.
Szczegółowych informacji na temat wydarzenia należy szukać na profilu FB Czytelni Nova: facebook.com, w wydarzeniu Poznański Festiwal Sztuki Komiksowej 2021: facebook.com, a także na stronie festiwalu: komiksy-poznan.pl
