Poznańskie karty historii – Piątkowo

Dawno, dawno temu…

Poznań od wieków rozrasta się i zmienia swoje granice. Prawie wszystkie dzisiejsze dzielnice miasta, jak Piątkowo nie były z nim bezpośrednio związane od istnienia na ich terenach osadnictwa. Czasami graniczyły z Poznaniem, a czasami były od niego dość znacznie oddalone. Zawsze jednak miały pośredni wpływ na życie w tym dużym już wtedy ośrodku kultury lokalnej i nie tylko. Podobnie było z Piątkowem.

Pierwsza wzmianka o istnieniu odrębnej wsi na tych terenach o zmienionej nieco nazwie Piątków pochodzi z dokumentu lokacyjnego Poznania z 1253 roku. Wiadomo jest również, że wieś ta była w 1283 roku własnością klasztoru dominikanek. Został on ufundowany przez księcia Przemysła I, zaraz po morderstwie jego żony, Ludgardy. W rękach sióstr dominikanek wieś przetrwała setki lat, bo aż do 1822 roku. Kres tej własności położyła kasata władz pruskich, która miała na celu, długofalowy proces likwidacji klasztorów na ziemiach polskich. Według spisu ludności z 1885 roku wieś już pod nazwą Piątkowo liczyła 126 mieszkańców, z czego 115 deklarowała wiarę katolicką.

Feliks Nowowiejski, fot. wikipedia.org

Mieszkańcy dzisiejszego Piątkowa

Druga połowa XIX i początek XX wieku przynosiła stopniowe zmiany. Na terenie wsi zaczęło przybywać osadników niemieckich. Była w rzeczywistości zorganizowana akcja kolonizacyjna. Wzdłuż dzisiejszej ulicy Obornickiej wyrastała ulicówka w stylu bawarskim i nadreńskim ze szkołą i gospodą. Sielanka nie trwała jednak nawet wieku. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku, Niemcy zaczęli sprzedawać swoje gospodarstwa na rzecz powstańców wielkopolskich i żołnierzy wojny polsko-bolszewickiej. W Piątkowie osiedlili się również reemigranci ze Stanów Zjednoczonych, Niemiec i Francji.

We wsi zaczęły też funkcjonować polskie instytucje i stowarzyszenia. Jednym z jej najsłynniejszych mieszkańców był wtedy znany kompozytor, dyrygent i pedagog, Feliks Nowowiejski. Do jego twórczości należą między innymi: pieśń Marsylianka wielkopolska (1919) i muzyka do Roty, wiersza Mari Konopnickiej, który w wersji muzycznej zna chyba każdy Polak. Pierwsze wykonanie tego ważnego dla Polski utworu miało miejsce 5 lipca 1910. Miała wtedy miejsce uroczystość odsłonięcia pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie, zorganizowana w rocznicę 500-lecia zwycięstwa Polski w bitwie pod Grunwaldem.

Mapa szczegółowa Polski 1:25.000, Piątkowo 1936 r. fot. igrek.amzp.pl

Dalszy rozwój

Wieś rozrastała się powoli. Spis powszechny z roku 1921 wykazywał 486 mieszkańców, w tym 228 Polaków, 256 Niemców i 2 innych obcokrajowców. W 1934 roku miejscowość stała się gminą i było tak dwadzieścia lat. 29 września 1954, w miejsce 3001 gmin na terenie kraju utworzono 8789 gromad. Ostatecznie jednak wieś włączono do Poznania w 1973 roku wraz z częścią terenów Suchego Lasu, a trzy lata później po wschodniej stronie ulicy Obornickiej zaczęły powstawać znane nam dzisiaj osiedla, których nazwy nawiązują do królów Polski, czyli: Stefana Batorego, Bolesława Chrobrego, Władysława Jagiełły, Zygmunta Starego, Bolesława Śmiałego i Jana III Sobieskiego obok, którego powstało później również osiedle Marysieńki.

Do roku 1990 osiedla te w rzeczywistości należały do dzielnicy Stare Miasto. Z czasem ich liczba jednak rosła, by w roku 2011 oficjalnie stać się Osiedlem Piątkowo i połączyć poprzednie, mniejsze jednostki administracyjne z wyłączeniem Osiedla Jana III Sobieskiego i Marysieńki, które zyskały odrębną radę. Pierwszy blok mieszkalny w tej dzielnicy oddano do użytku w 1977 r. Za ogólny projekt osiedli Piątkowskich odpowiadają zespoły Wiesława Andersa i Świętosława Tatarkiewicza. Co ciekawe bloki z „Wielkiej płyty” powstawały w dwóch wariantach: szczecińskim i winogradzkim.

Komunikacyjna udręka

Najważniejszą inwestycją, która miała połączyć ten szybko rozwijający się rejon miasta z centrum, była trasa szybkiego tramwaju. Koncepcyjnie zakładano budowę premetra, czyli połączenia szybkości pociągu z dostępnością tramwajów. Chęć budowy linii była bardzo stara i sięgała lat dwudziestych XX wieku. Zakładano, że połączy Winiary z Luboniem prawie w linii prostej. Po wielu modyfikacjach budowę rozpoczęto w 1982 roku, skracając i modyfikując trasę „Pestki” wielokrotnie. Pierwsi pasażerowie musieli czekać aż do 1 lutego 1997 roku, by móc przejechać się szybkim tramwajem, a dopiero 1 września 2013 roku ukończono trasę do Dworca Zachodniego. Obecnie można korzystać łącznie z dziewięciu przystanków, a rozbudowa szybkiego tramwaju ma jedynie charakter koncepcyjny.

Obecna liczba mieszkańców Piątkowa wraz z osiedlem Jana III Sobieskiego i osiedlem Marysieńki to prawie 50 tysięcy osób, nie licząc studentów. Daje to prawie 10% ludności Poznania.

Po więcej ciekawych tekstów ze świata newsów zapraszamy tutaj –> https://meteor.amu.edu.pl/programy/smm/