„Lichtar” to białoruska studencka organizacja, która powstała na Wydziale Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM. Po raz pierwszy dała o sobie znać w maju tego roku podczas organizowanego przez nią festiwalu „Dni niezależnej kultury białoruskiej”. Wtedy przyciągnęła studentów i pracowników wydziału między innymi warsztatem plecenia ze słomy, tańcami w holu głównym czy jarmarkiem słodyczy białoruskich. W treści artykułu przyjrzę się bliżej działalności organizacji, powodom powstania i planach na przyszłość.
Oświetlić drogę do białoruskiej świadomości
„Lichtar” w tłumaczeniu z białoruskiego to lampa lub latarnia. Symbolika nazwy wiąże się z celami, które wyznaczyli sobie założyciele organizacji. Ich misją jest budowa i rozszerzenie świadomości o Białorusi i Białorusinach wśród studentów UAM-u, by naród białoruski nie był utożsamiany z innymi narodami. Chcą pokazać, że Białorusini mają własną bogatą kulturę, historię i język. Dlatego w maju w ramach festiwalu urządzili wystawę pod nazwą „Krótka historia symboli białoruskich”. Członkowie prowadzą również na ich koncie na Instagramie rubrykę „Najnowsza historia polityczna Białorusi”.
W najbliższym czasie w planach organizacji jest spotkanie z Zianonem Pazniakiem – białoruskim działaczem politycznym i społecznym, założycielem antykomunistycznej i niepodległościowej partii Białoruski Front Ludowy, deputowanym do Rady Najwyższej Republiki Białorusi w latach 90. Ponadto w bibliotece WNPiD, dzięki wsparciu Radia Svaboda, może powstać sekcja białoruskiej literatury.
Od pomysłu do 36 członków
Obecnie na Wydziale Nauk Politycznych i Dziennikarstwa studiuje około 350 białoruskich studentów i studentek, a liczba ta z roku na rok rośnie. Na początku tego roku akademickiego po spotkaniu organizacyjnym dla Białorusinów jeden z jego organizatorów – Vadzim Zhamoidz zrozumiał, że na społeczność białoruska wydziału potrzebuje skupiającego ją miejsca. Jego pomysł w tamtym momencie poparło 5-7 osób, z którymi wymyślił on koncepcję projektu od struktury do planów na najbliższą, ale i odległą przyszłość. Po akceptacji przez dziekana WNPiD wniosku o stworzenie nowej organizacji studenci mogli zacząć działać. Powstało prezydium „Lichtara”, w skład którego weszli założyciel zrzeszenia – Vadzim Zhamoidz, koordynatorka działu reklamy i promocji – Aliaksandra Kandratovich i koordynator działów organizacji wydarzeń kulturalnych, politycznych oraz naukowych – Alexei Grahowski. Po rekrutacji liczba członków organizacji wzrosła do 36.
Nic wspólnego z reżimem Łukaszenki i z dala od domu
W świetle ostatnich wydarzeń na Białorusi, takich jak brutalnie stłumione protesty po wyborach w 2020 roku, czteroletnie powyborcze represje przeciw zwykłym Białorusinom i udostępnienie terytorium kraju do rosyjskiego ataku na Ukrainę w 2022 roku, członkowie organizacji znajdują się w aktywnej opozycji do reżimu białoruskich „władz” zarówno na płaszczyźnie ideowej, jak i symbolicznej, używając narodowej białoruskiej biało-czerwono-białej flagi i herbu Pahonia (pol. Pogoń). Wielu z obecnych członków również zostało poddanych represjom na Białorusi oraz musiało uciec do Polski bez możliwości powrotu. Dlatego „Lichtar” jest również małym krokiem do nowej Białorusi i próbą wpłynięcia na obecną sytuację polityczną, chociaż w małym stopniu. Co jest głównym celem organizacji według jego założyciela?
„Dla nas również jest ważne, żeby białoruscy studenci, którzy jeszcze nie są w naszej organizacji, zrozumieli, jak istotna jest znajomość swojej kultury, historii i mówienie we własnym języku”
Vadzim Zhamoidz
Mówi, że istotnym jest również tworzenie przestrzeni, w której można bez stresu, popełniając błędy rozmawiać po białorusku. Białorusini mają jednak do czynienia z własnym językiem tylko w szkole na lekcjach z białoruskiego. Pomagają im w również tym niedzielne zajęcia z białoruskiego, które prowadzi na wydziale jedna z aktywistek białoruskiej diaspory.
Białorusini, Polacy i Ukraińcy razem
Studencka organizacja jest przedmiotem zainteresowania nie tylko dla Białorusinów. Ukraińcy i Polacy także angażują się w jej działalność. Ostatni pomagają z redagowaniem polskojęzycznych tekstów, tworzeniem treści oraz materiałów wideo. Kierownik „Lichtara”, Vadzim Zhamoidz, przyznaje się, że lista zadań i idei jest niekończąca się i praca znajdzie się dla każdego. Do większości z pomysłów członkowie organizacji planują przystąpić latem po sesji egzaminacyjnej.
Wszyscy chętni mogą dołączyć do „Lichtara” w dowolnym momencie. W tym celu trzeba skontaktować się z członkami prezydium lub poprzez jedno z kont na portalach społecznościowych organizacji. Następnie należy wypełnić ankietę i przyjść na rozmowę rekrutacyjną, aby ustalić, w jakim dziale osoba najlepiej się odnajdzie.
Tekst napisała Palina Zakreuskaya, a więcej ciekawych tekstów znajdziecie na meteor.amu.edu.pl.
