Rok 2021 został ustanowiony rokiem Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. To bardzo barwna postać, ale przede wszystkim ważna dla polskiego narodu. Jego zasługi w sferze kultury, sztuki i walki o niepodległość są nieocenione. Poezja Baczyńskiego przetrwała próbę czasu. Dzieci uczą się interpretacji jego wierszy podczas zajęć języka polskiego w szkole. Powstały konkursy recytatorskie poświęcone tej konkretnej poezji. Można zadać sobie pytanie: co sprawiło, że dziś to nazwisko nadal jest tak bardzo znane?
Odpowiedź jest prosta. Wcale nie chodzi tutaj tylko o życiorys artysty. Oczywiście jego postawa życiowa budzi ogromne uznanie. Działalność w imię ojczyzny, poświęcenie i dodawanie otuchy ludziom w ciężkich chwilach, ale to jego wiersze sprawiły, że słuch o nim nie zaginął. Baczyński opisywał w nich swoje emocje, wartości i odczucia. Poruszał problemy ponadczasowe takie jak dusza człowieka, jego dorastanie i psychika. Przejawiał w nich dużo refleksji na temat lat młodzieńczych i życia. Dlatego warto przyjrzeć się bliżej jego twórczości i dostrzec jak uniwersalne prawdy poeta w niej zawarł.
„Elegia o chłopcu polskim”
To chyba najsłynniejszy wiersz poety. Utwór jest wielką metaforą. Autor ukazuje obraz matki jako człowieka oraz matki — ojczyzny. Dodatkowo skupia się na doświadczeniach wojennych pokolenia Kolumbów. Choć płeć podmiotu lirycznego nie jest ukazana w wierszu, to możemy się domyślać, że jest nim matka, która lamentuje nad utratą dziecka i buntuje się przeciwko wojnie. Widoczny jest kontrast dobra ze złem.
Liryczne „ja” idealizuje okres dzieciństwa i nic w tym dziwnego, bo dla większości to beztroski czas. Wojnę zaś stawia po stronie zła. Mówi o niej jak o czymś, co odebrało mu spokój, a jego matce dziecko: Oddzielili cię, syneczku, od snów, co jak motyl drżą. Podmiot opisuje swoją bezsilność, bo mimo że ktoś jest dobrym człowiekiem, to na wojnie będzie musiał czynić zło: I wyszedłeś, jasny synku, z czarną bronią w noc, i poczułeś, jak się jeży w dźwięku minut — zło. Cały wiersz przepełniony jest wieloma środkami stylistycznymi, które budują w czytelniku emocje.
Warto posłuchać: wiersz plus opracowanie muzyczne: (119) K.K. BACZYŃSKI -„Elegia o chłopcu polskim”- GRZEGORZ WILK- piosenka – YouTube
„Biała magia”
Ten wiersz znacznie wyróżnia się na tle twórczości Baczyńskiego. Jest to wysublimowany erotyk, który odbiega od tematyki wojennej. Poświęcony jest żonie poety — Barbarze Baczyńskiej, która była dla niego muzą i największą inspiracją. W wierszu autor ukazuje swoją żonę, jako osobę idealną, dającą mu spokój i wytchnienie. Sam tytuł „Biała magia” jest ciekawym zabiegiem. Kolor biały kojarzy nam się z czystością, bezbronnością i pięknem. Tym kolorem podmiot liryczny opisuję Barbarę.
Słowa, które wypowiada Barbara, porównane do koloru srebrnego — mają dużą wartość, są nieocenione. Liryczne „ja” zachwyca się ciałem kobiety, porównuje je do dzbana, który wypełnia się światłem: I wtedy jak dzban — światłem zapełnia się… oraz do pryzmatu. Postać Barbary dla podmiotu lirycznego to dar. Kiedy na zewnątrz hula wojna, on szuka przy niej rozluźnienia i bezpieczeństwa. Można wysnuć puentę, iż zarówno cudowna dusza, jak i ciało kobiety, jest dla osoby mówiącej nadzieją na lepsze jutro i oazą spokoju.
Warto posłuchać: wiersz plus opracowanie muzyczne: (119) Sławomir Zygmunt – Biała magia – YouTube
„Bez imienia”
Na koniec mój osobisty faworyt. Utwór „Bez imienia” jest krótki, ale wyraża mnóstwo emocji. Wiersz opowiada o śmierci, która od zawsze budzi w nas negatywne uczucia. Śmierć nie ma imienia, nie wiemy, kiedy nastąpi, nie możemy się jej spodziewać. Podmiot liryczny opowiada o momencie tuż przed zgonem człowieka. Nie może rozpoznać tej osoby, nie wie kto to: Nie odróżnisz postaci w cieniach… Liryczne „ja” słyszy huk i dźwięk upadającego ciała, które następnie wywożą gdzieś wozem: wtedy w podłogę — skałą, i ciemność płynie jak z rany, i w łoskot wozu — ciało. Wymowa wiersza jest bardzo dobitna. Utwór ten skłania do refleksji. Warto na chwilę zwolnić i zastanowić się nad swoim życiem, które jest kruche.
Warto posłuchać: wiersz plus opracowanie muzyczne: (119) FABRYKA – „Bez imienia” , tekst: Krzysztof Kamil Baczyński – YouTube
Poezja, która się nie starzeje
Poezję Baczyńskiego przepełniają emocje. Bazuje na nadziei, miłości, męstwie i odwadze. Zawiera w sobie wiele uniwersalnych prawd, które są aktualne w dzisiejszych czasach. Artyści oddają hołd poecie, poprzez tworzenie muzyki do jego tekstów. Daje to dodatkowy ładunek wyrazowy. Poezja Baczyńskiego jest niepowtarzalna, intrygująca i prawdziwa. Warto zanurzyć się w jej słowa i zrozumieć ich sens. To może być bardzo ciekawa podróż dla każdego z nas.
Po więcej ciekawych tekstów ze świata kultury zapraszamy tutaj -> meteor.amu.edu.pl/programy/kultura/
